خاتون بهزاد؛ عبداله احتشام نیا؛ محمدرضا راجی؛ حسن مومیوند؛ مجید علیخانی کوپائی
چکیده
شوری یکی از اصلیترین تنشهای محیطی است که استقرار گیاهچه و عملکرد گیاهان فضای سبز را تحت تاثیر قرار میدهد. در دهه اخیر، تمایل به استفاده از ترکیبات نانوذرات فلزات در بخش کشاورزی، ژنتیک و اصلاح گیاهی، ...
بیشتر
شوری یکی از اصلیترین تنشهای محیطی است که استقرار گیاهچه و عملکرد گیاهان فضای سبز را تحت تاثیر قرار میدهد. در دهه اخیر، تمایل به استفاده از ترکیبات نانوذرات فلزات در بخش کشاورزی، ژنتیک و اصلاح گیاهی، علوم دامی و علوم باغبانی رایج شده است. کاربرد نانوذرات نقره در تنشهای غیرزیستی و به روشهای متنوع، تحمل گیاهان را در برابر تنشها بهبود میبخشد. نانوذرات نقره بهعلت کوچک بودن و حلالیت بالا سریعتر توسط گیاهان جذب میشوند و بنابراین با کاربرد این مواد شرایط بهینه برای رشد گیاه ایجاد میشود و از ایجاد هرگونه شرایط تنشی در گیاه جلوگیری میشود. به همین منظور، جهت بررسی اثر نانو ذرات نقره بر تحمل به شوری گل جعفری فرانسوی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل تیمار شوری در چهار سطح (صفر، 25، 50 و 100 میلیمولار) و فاکتور دوم کاربرد نانوذرات نقره در چهار سطح (صفر، 10، 50 و 100 میلیگرم در لیتر) بود. آزمایش در اردیبهشت سال 1400 در گلخانه گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی واقع در شهرستان خرم آباد، استان لرستان انجام شد. بذرهای گل جعفری فرانسوی (Tagetes patula L.) از شرکت پاکان بذر اصفهان خریداری شد و بذرها در گلدانهای پلاستیکی حاوی مخلوط خاکی شامل خاک، کود دامی پوسیده و ماسه با نسبت وزنی 2:1:1 کشت شد. در این بررسی کاربرد نانونقره نه تنها به طور قابل توجهی تمام پارامترهای ارزیابی شده را بهبود بخشید، بلکه تا حدی اثرهای مخرب در شرایط شوری (50 و 100 میلی مولار) کاهش داد، این اثر تدریجی نانونقره زمانی که درغلظتهای 10 و 50 میلیگرم در لیتر اعمال شد، برجستهتر بود. کاربرد نانونقره سبب افزایش ویژگیهای زینتی گل جعفری از جمله وزن تر گل (به میزان 024/5 گرم) و زمان غنچهدهی و گلدهی کامل (به ترتیب 57 و 70 روز) شد. نانونقره در غلظتهای 10 و 50 میلیگرم بر لیتر موجب افزایش محتوای نسبی آب برگ (22/8 درصد)، محتوای فنل کل (16/3 میلیگرم گالیک اسید بر گرم وزن تازه)، محتوای فلاونوئید کل (542/0 میلیگرم کوئرستین بر گرم وزن تازه) و میزان پتاسیم برگ (055/4 درصد) در شرایط تنش شوری گردید. همچنین در این تیمار، کمترین میزان سدیم برگ (162/0 درصد)، نشت یونی (36/30 درصد) و مالوندیآلدئید (448/0 میکروگرم در گرم وزن تازه) ثبت شد. نتایج حاضر نشان داد کاربرد نانوذرات نقره در بهبود تحمل به شوری در گیاه جعفری فرانسوی مفید بود و کاربرد غلظتهای 10 و 50 میلیگرم در لیتر این ماده میتواند اثرات تنش شوری را کاهش دهد، درحالیکه در غلظتهای بالاتر (100میلیگرم در لیتر) احتمالا به دلیل سمیت یون نانوذرات برای بهبود رشد و گلدهی این گیاه در مناطق شور پیشنهاد نمیشود.